Vài năm trước, công nghệ cảm ứng là một tiến bộ đáng giá nhất trong các cách thức tương tác giữa người dùng và các thiết bị di động. Hiện tại, công nghệ này “làm mưa làm gió” trên thị trường smartphone cũng như máy tính bảng, và trở thành thách thức đối với thiết bị thế hệ đầu tiên là máy tính để bàn (PC).
Giao diện điều khiển chuyển động trên các hệ thống máy chơi game và giao diện cảm ứng của các thiết bị di động khiến cho PC với bàn phím và chuột trở nên lạc hậu. Bàn phím tuy vẫn là cách nhanh và tốt nhất để nhập một lượng lớn dữ liệu và nội dung viết, nhưng việc dùng chuột và touchpad (trên máy tính xách tay) không cho cảm giác tự nhiên, trực quan so với sử dụng hệ điều khiển trên các máy chơi game như Wii, Xbox Kinect, hoặc máy tính bảng cảm ứng.
Đấy là lí do công nghệ điều khiển mới - điều khiển bằng mắt nhìn - ra đời. Công nghệ này được công ty công nghệ Tobii (Thụy Điển) và nhà sản xuất máy tính Lenovo giới thiệu tại triển lãm công nghệ CeBit tại Hanover, Đức hồi đầu tháng này. Có hơn 20 mẫu laptop thử nghiệm cho phép người dùng điều khiển bằng mắt thay cho chuột và bàn phím.
Điều khiển bằng mắt thế nào?
Công nghệ điều khiển bằng mắt mà Tobii giới thiệu làm việc giống như một thiết bị chơi game Xbox Kinect nhưng trong một phạm vi gần hơn.
Khi bạn ngồi trước một màn hình máy tính, sẽ có 2 cảm biến hồng ngoại đặt dưới màn hình quét qua mắt bạn với tốc độ từ 30 đến 40 lần một giây. Chúng sẽ kiểm tra kích cỡ và các góc của tia phản chiếu trong mắt, đồng thời kiểm tra khoảng cách giữa bạn và máy tính. Hai cảm biến này sẽ tạo ra các hình ảnh 3D lập thể của mắt bạn. Dựa trên những hình ảnh đó, công nghệ của Tobii sẽ tính toán chính xác vị trí bạn đang nhìn vào trên màn hình.
Trong quá trình tiến hành thử nghiệm với một chiếc máy tính của Lenovo bằng công nghệ này, kết quả cho thấy việc xác định của máy tính chỉ diễn ra trong vòng 1 vài giây đồng hồ. Với động tác nhìn từ 3 đến 9 vị trí khác nhau trên màn hình, máy tính có thể đọc được quy trình bạn thực hiện thao tác nhìn đó như thế nào. Hầu như ngay lập tức, máy tính bắt đầu ghi nhận nhận chuyển động mắt và đáp lại thao tác của mắt. Chẳng hạn khi nhìn vào một mục nào đó, ngay lập tức mục đó “đã được lựa chọn” và nổi lên ở vị trí ưu tiên.
Thử nghiệm nói trên đơn giản cho thấy nơi mà mắt bạn sẽ tập trung vào trên màn hình, đồng thời thể hiện được tốc độ mà hệ thống phản ứng khi bạn di chuyển hay nháy mắt. Có khá nhiều sự khác biệt khi sử dụng công nghệ điều khiến bằng mắt này với các chức năng của máy tính.
Chức năng đọc: Ứng dụng của công nghệ theo dõi bằng mắt có tác dụng tốt nhất với việc đọc trong số hàng loạt các chức năng khác. Mỗi người có một kiểu đọc khác nhau. Thông thường, họ đọc từ trên xuống dưới và kéo sang trang khác bằng cách di chuột, hay bằng cách chạm bấm giở trang.
Tuy nhiên, với công nghệ điều khiển bằng mắt, tất cả những kiểu đọc truyền thống này dường như thay đổi, việc đọc trở nên tự nhiên hơn nhiều. Bạn có thể di chuyển kiểu đọc từ trái qua phải, trên xuống dưới một cách dễ dàng. Nếu muốn tra từ,người dùng có thể nhìn chăm chú vào từ đó, một cửa sổ pop-up tự động sẽ nổi lên để giải thích rõ hơn những gì bạn muốn tìm kiếm.
Hỗ trợ chơi nhạc: Với một ứng dụng hỗ trợ nghe nhạc dạng đơn giản, người dùng có thể nhìn chăm chú bằng mắt để nhặt ra các file nhạc, hình ảnh mà mình ưa thích và xếp chúng thành danh sách. Sau đó bằng cách nhìn chăm chú từ 1 đến vài giây để “ra lệnh“ cho ứng dụng với những gì bạn muốn, như bắt đầu chơi nhạc, dừng chơi, hay chuyển qua file kế tiếp…
Chức năng phóng và di chuyển hình ảnh: Điều khiển bằng mắt cũng không có nghĩa là hoàn toàn có thể bỏ qua bàn phím. Với Google Maps chẳng hạn, bạn có thể phóng to, thu nhỏ hay quay chiều hình ảnh bằng cách nhìn và ấn/giữ một phím để thực hiện các chức năng này. Để phóng hình ảnh, bạn có thể nhìn vào địa chỉ mà bạn muốn phóng to và nhấn nút zoom.
Khi thực hiện thao tác này, bạn có thể nhìn vào các phía bên trái, phải, trên, dưới của hình ảnh để kéo. Đối với các nhiệm vụ khá phức tạp thế này, điều khiển bắt mắt được đánh giá cao với khả năng trực quan tương đối sinh động.
Hỗ trợ đa nhiệm: Thử nghiệm đầu tiên được thực hiện trên các giao diện WebOS, chức năng hỗ trợ đa nhiệm được công nghệ điều khiển bằng mắt thực hiện khá dễ dàng, giống như khi bạn nhìn qua trái hay phải của màn hình. Đối với hệ điều hành Windows 7, các cửa sổ được điều khiển bằng cách nhìn và nhấn nút, đồng thời cũng có thể di chuyển con trỏ chuột trên màn hình một cách dễ dàng bằng mắt.
Lối thoát mới cho PC?
Hiện tại, với công nghệ của mình, Tobii đã đạt một độ chính xác đáng kể. Trong khi đó, Microsoft đang phải đối mặt với nhiều thách thức khi phát triển Windows 8. Họ đang đuối với hệ điều hành smartphone và chưa có lối đi nào với thị trường máy tính bảng. Để giành lại được những ưu thế của mình, có lẽ Micrsoft cũng cần phải tạo được sự phấn khích mới, mà trong đó công nghệ điều khiển bằng mắt của Tobii là một "món" khá hấp dẫn.
Việc sử dụng công nghệ này có thể đơn giản hóa sự phức tạp của hệ điều hành Windows dành cho PC để bàn, đồng thời lấp đầy khoảng cách giữa máy tính và các nền tảng cảm ứng điện thoại di động. Nếu đi đúng hướng, bằng cách này, Microsoft hoàn toàn có thể tạo nên một sức hút mới đối với thị trường máy tính xách tay. Microsoft đã trở thành một khách hàng của Tobii và đang nghiên cứu sâu hơn về hiệu quả và tiềm năng của giao diện điều khiển bằng mắt đối với người dùng.
Cũng như các công nghệ mới khác, công nghệ điều khiển bằng mắt ban đầu chỉ hữu ích đối với các nhà phát triển phần mềm. Tuy nhiên, hiện tại, công ty này đang tiến hành các kế hoạch liên kết với các nhà sản xuất máy tính để có thể ứng dụng nó trong thời gian 2 năm sắp tới.
Cần phải nói thêm rằng, những thử nghiệm chức năng đã nói ở trên mới chỉ là một vài trong số rất nhiều cách thức có thể sử dụng công nghệ điều khiển bằng mắt khi tương tác với máy tính. Tất nhiên, công nghệ này cũng cần những cải tiến để có thể sử dụng pin ít hơn, và giảm chi phí.
Nhiều người cho rằng, sẽ đến lúc người ta làm việc với máy tính thông qua công nghệ nhận diện giọng nói, khả năng này hoàn toàn là có thể. Cũng như nếu không có tầm nhìn của Apple, các thiết bị cảm ứng như máy tính bảng vẫn chịu sự trì trệ trong 10 năm qua. Điều này cũng có nghĩa chuột máy tính còn rất ít chỗ đứng. Có thể công nghệ điều khiển bằng mắt này sẽ là một liệu pháp đầu tiên để cứu các thế hệ máy tính truyền thống đang dần bị thay thế trong thị trường máy tính bảng rất xôm tụ hiện nay?
